opinia

Praktyczne aspekty kryzysu konstytucyjnego w Polsce

Spór o polski Trybunał Konstytucyjny trwa i się zaostrza. Samo sugerowanie, że Trybunał Konstytucyjny nadal w Polsce istnieje i działa, jest ryzykowne, bo może być poczytane za opowiedzenie się po którejś ze stron tego sporu. Tymczasem w ubiegłym tygodniu została rozstrzygnięta mało medialna, ale istotna dla zwykłych obywateli kwestia dotycząca braku możliwości zaskarżenia postanowienia o odmowie zwolnienia od kosztów sądowych (opłaty od apelacji). W wyroku z 8 maja 2024 r. (sygn. akt SK 59/21) stwierdzono, że takie uregulowanie pozostaje w sprzeczności z ustawą zasadniczą.

W 2019 r., w wyniku tzw. wielkiej nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego, zreformowane zostało postępowanie międzyinstancyjne, w następstwie czego kwestia rozstrzygania o spełnieniu warunków formalnych wniesionej apelacji została przeniesiona do sądu II instancji. Zmianie tej jednak nie towarzyszyło prawidłowe zreformowanie katalogu zaskarżalnych orzeczeń wydanych po raz pierwszy przez tenże sąd. Jak później przyznało samo Ministerstwo Sprawiedliwości, fakt niewprowadzenia zaskarżalności postanowienia o odmowie zwolnienia z opłaty od apelacji nie miał żadnych racjonalnych podstaw i w opinii autorów reformy k.p.c. stanowił pominięcie ustawodawcze. Błąd ten został naprawiony wraz z wejściem w życie 1 lipca 2023 r. znowelizowanej wersji procedury cywilnej. Jednak wprowadzona zmiana nie naprawiła skutków, jakie brak wskazanej regulacji wywołał wśród wielu uczestników sporów cywilnych od 7 listopada 2019 r. do 30 czerwca 2023 r.